NHẠC SĨ PHAN LONG BAY BẰNG ĐÔI “CÁNH CHIM TUỔI THƠ”

NGUYỄN TRỌNG TẠO

Nhạc sĩ Phan Long

Vào Sài Gòn, gọi điện cho nhạc sĩ Phan Long, anh hồ hởi: “Bạn già ơi, đang ở đâu để tớ đến đón bạn?”. Nửa giờ sau, đã thấy Phan Long tự lái ô tô đến. Người nhạc sĩ đã 63 tuổi mà phong độ thanh niên. Lại còn mang theo cả hai chiếc cần câu và bộ đồ nghề rất chuyên nghiệp. Rồi anh chở tôi đến một hồ câu cá khá xa, cái hồ mà chỉ cần buông câu dăm phút là đã giật lên được con cá to nặng đến vài ký!!!

Sự trẻ trung, niềm nở của Phan Long khiến tôi nhớ đến những bài hát trẻ thơ của anh. Bài “Cánh chim tuổi thơ” được bình chọn trong 50 bài hát viết cho tuổi thơ hay nhất thế kỷ 20. Bài hát đã gần nửa thế kỷ mà vẫn cứ vang vọng trong tôi với lời ca và giai điệu thật trong sáng và xao xuyến: 

Hai cánh tay kheo khéo cùng đôi bàn chân xinh
Em múa sao mềm mại như bồ câu liệng trời cao trong xanh
Hương lúa đưa ngọt lành, táo chín thơm đầu cành
Gió lao xao như tiếng hát nâng cánh chim tuổi thơ bay xa…

Phan Long và Nguyễn Trọng Tạo bên hồ câu cá – Ảnh: Hoa Huyền

Phan Long thời trẻ nổi tiếng với những bài hát viết cho tuổi thơ. Nói nổi tiếng vì quá nhiều thế hệ trẻ thuộc bài hát của anh. Ngay cả đám người lớn như bọn tôi từng chơi với Phan Long, ai cũng thuộc anh. Mỗi khi nhắc tới Phan Long, chúng tôi bỗng cùng hát lên: “Nơi đây có túp lều cỏ xinh – Nằm soi bóng nước lung linh mặt gương – Sơn ca hót trên cây bạch dương – Hồ Ra-dơ-líp in gương trời xa…” (Từ Razolip đến Pắc Bó). Âm nhạc của anh lấp lành, dào dạt và quyến rũ. Có lẽ vì thế mà sau những tháng năm làm lính, anh được chuyển về đài Tiếng nói Việt Nam là biên tập chương trình âm nhạc thiếu nhi.

Rồi không hiểu sao Phan Long “bốc” cả vợ con rời Hà Nội vào tận Vũng Tàu. Vợ là ca sĩ Thu Giang, con gái là Châu, con trai là thằng Gà (ca sĩ Lê Minh bây giờ). Một gia đình con nhỏ trong những tháng ngày khốn khó giữa thập niên 80 của thế kỷ trước phiêu dạt vào nam để sinh kế chăng? Nghe nói Phan Long có gia đình anh trai đang sống ở đấy. Thế cũng đỡ. Đấy là nơi mà nhạc sĩ Hoàng Hà (Ông “Đất nước trọn niềm vui”), một nhạc sĩ cùng cơ quan với anh cũng rời Hà Nội tìm đến “miền đất hứa”. Những Vũng Tàu không hợp với người nhạc sĩ luôn mơ mộng này. Phan Long bị bạo bệnh ở tuổi năm mươi, và anh phải làm chuyến thiên di lên Sài Gòn. May thay, Sài Gòn không chỉ là nới cứu anh khỏi cơn bạo bệnh, mà còn là nơi cho gia đình anh tiếp tục sự nghiệp.

Hàng loạt ca khúc của Phan Long liên tiếp ra đời từ thành phố mang tên Bác đã để lại những dấu ấn cho âm nhạc “người lớn” của anh: Mẹ (thơ Đoàn Ngọc Thu), Nhớ thành phố hoa đào, Thành phố không có mùa đông, Xin đừng quên tôi, Lời yêu gửi noọng, Chợ tình Sa Pa, Đàn trăng, v.v… Vừa sáng tác, vừa làm biên tập âm nhạc cho Đài TNVN, vừa tham gia nhiều hoạt động dàn dựng, thu thanh, giám khảo… Phan Long đã quên đi cả tuổi tác và mệt mỏi.

Khi tôi hỏi: “Giờ bạn già ước điều gì nhất?”. Câu trả lời của Phan Long khiến tôi bất ngờ và xúc động: “Mình cứ ước viết được thêm những bài hát mà công chúng sẽ yêu thích nó, sẽ hát nó”.

Vâng, làm người nhạc sĩ ai cũng ước ao thế, và Phan Long đã có những tác phẩm để đời, những tác phẩm mà người ta thường bảo là “còn mãi với thời gian”.

Bây giờ đã nghỉ hưu, anh vẫn giàu cảm xúc sáng tác và vui chơi như thuở nào. Và luôn tự hào về con cháu. Những bài hát tuổi thơ ngày xưa, giờ anh lại hát cho cháu nội, cháu ngoại nghe khi ở nhà trông cháu. Ấy vậy mà những kỷ niệm chiến tranh của thời lính tráng lửa khói với tình đồng đội vẫn ngày ngày len lỏi trong các ca khúc mới của anh. Tôi có cảm giác trong Phan Long có hai con người cùng song hành: con người trẻ thơ và con người trải nghiệm. Có lẽ nhờ thế, anh đã trở thành nhạc sĩ được cả trẻ em và người lớn yêu thích. Anh đã bay đến với mọi người bằng “Cánh chim tuổi thơ” lấp lánh những ước mơ…

CHƯƠNG TRÌNH GẶP GỠ NHẠC SĨ NỔI TIẾNG PHAN LONG (VTV THỰC HIỆN 20-9-2012)

***

CÁNH CHIM TUỔI THƠ

Hai cánh tay kheo khéo cùng đôi bàn chân xinh
Em múa sao mềm mại như bồ câu liệng trời cao trong xanh
Hương lúa đưa ngọt lành, táo chín thơm đầu cành
Nắng soi gương lấp lánh nâng cánh chim tuổi thơ bay xa
Gió lao xao như tiếng hát nâng cánh chim tuổi thơ bay xa

Ai chắp đôi cánh trắng như màu nắng đẹp cho chim
Ai vẽ đôi mắt hiền như giọt sương đậu cành cao lung linh
Hương lúa đưa ngọt lành, táo chín thơm đầu cành
Gió lao xao như tiếng hát nâng cánh chim tuổi thơ bay xa

MẸ

Cả cuộc đời cha đi bộ đội
Quà về cho mẹ là mái tóc pha sương
Và những vết thương trên ngực cha
cứ trở gió lại đau nhức nhối
Chiếc ba lô gió sương đã gói gia tài
cha tặng mẹ chỉ thế thôi
Ngày trở về mắt đẫm lệ rơi
Hai mươi năm ngày mẹ cưới
đến hôm nay sống đời vợ chồng
Hai mươi năm hai mươi năm mẹ nuôi con một mình
Mẹ ơi mẹ ơi dù năm tháng trôi
Mẹ như vầng trăng rạng rỡ sáng soi
Tỏa mát đời con những khi va vấp ưu phiền
Những khi hạnh phúc êm đềm
con chỉ tìm về với mẹ thôi
Trong lòng mẹ bát ngát biển khơi.

NHỚ THÀNH PHỐ HOA ĐÀO

Ở thành phố hoa mai nhớ thành phố hoa đào.
Giữa bến Nhà Rồng nhớ sông Hồng đỏ phù sa
Ở thành phố hoa mai ta vẫn hướng ra Hà Nội
Nhớ tiếng dương cầm thoảng đêm gió bấc
Nhớ Tháp Rùa nghìn năm vẫn trẻ cùng tuổi xanh.

Và ta nhớ phố cổ tuổi thơ đã đi qua
Và ta nhớ những ngày hồn nhiên vui hát ca
Ghế đá xưa hẹn hò phút thơ ngây học trò
Chỉ còn tiếng chim trời líu lo
Và ta nhớ lối mòn công viên dấu chân xưa
Và ta nhớ phố nhỏ đường quen ai đón đưa
Ghế đá xưa còn đây lối quen xưa còn đây
Bạn bè đã đi xa. Tung cánh rộng trời mây
Bạn bè đã đi xa. Tung cánh rộng trời mây.

Và ta nhớ phố cổ tuổi thơ đã đi qua
Và ta nhớ những ngày hồn nhiên vui hát ca
Ghế đá xưa hẹn hò phút thơ ngây học trò
Chỉ còn tiếng chim trời líu lo
Và ta nhớ lối mòn công viên dấu chân xưa
Và ta nhớ phố nhỏ đường quen ai đón đưa
Ghế đá xưa còn đây lối quen xưa còn đây
Bạn bè đã đi xa. Tung cánh rộng trời mây
Bạn bè đã đi xa. Tung cánh rộng trời mây.
Bạn bè đã đi xa. Tung cánh rộng trời mây.

LỜI YÊU GỬI NOỌNG

Một thành phố, trong thung lũng hoa,.
Bao la cánh đồng.
Mường Thanh lúa hát.
Từ Hồng Cúm, đến Him Lam.
Hoa ban trắng nở chờ ai mãi bên đường..
Nơi đây năm xưa là chiến trường..
Hôm nay vươn cao bao phố phường..
Rượu cần uống quên say,.
Tuần Giáo qua Mường Lay..
Cùng nổi trống chiêng lên.
Mừng chiến công Điện Biên..
Yêu sao nụ cười Inh lả ơi!.
Nhớ mãi điệu kèn lá lã lơi.
Anh lên tìm noọng trên đỉnh núi,.
Muốn múa điệu xòe với noọng thôi!.
Anh lên tìm noọng trên đỉnh núi.
Muốn nói một lời một lời với noọng thôi!.
Lơi ô là lơi! Lới ô là lơi!.
Lới ô là lơi là lơi là lơi ô là lơi.